فنگ شوی – طراحی نظم انرژی

فنگ شویی شاید به نظر رسد که فنگ شویی، روشی است که در هزاران سال پیش کاربرد داشته و امروزه برای حل مشکلات نمی توان به آن رجوع کرد. به نظر کارشناسان نظریه فنگ شویی کیهان شناسانه است و بر اساس نظریات تائویسم درباره رابطه کیهان وانسان شکل گرفته است. هدف آن ایجاد وحدت میان آسمان، زمین، انسان و ماده از طریق نیرویی به نام تای جی (نهایت مطلق) است. چینی های باستان اعتقاد داشتند هنگامی که این وحدت بوجودآید کی (نیروی حیات) در موجودات جاندار و بی جان جاری شده، موجب بروز اتفاقات خوب و سازنده می شود. فقدان جریان کی نیز نتیجه معکوس، یعنی بدبختی و نحوست به بار می آورد. به نظر می رسد که گفتمان اصلی تمام نظریه پردازان فنگ شویی از ابتدای شکل گیری تا به امروز مبتنی بر اصل وحدت است واین مقوله از جمله مسائلی است که برای بشر همیشه به عنوان یک دغدغه اصلی وجود داشته است.
در فرهنگ جهانی عرفان نیز می خوانیم که عارف کسی است که با نگرش جامع و عمیق به درون (دل) و ترک ظواهر و امور سطحی ومادی، به سوی خداوند حرکت خواهد کرد. زندگی در دنیای مادی، بشر را دچار گناه و سنگدلی کرده است که با ذات الهی ومقدس او سرسازگاری ندارد. عرفان روشی و راهی برای حصول معرفت و وصول حق است. برای رسیدن به آن انسان باید از سطح معرفت عامیانه به معرفت خاص حرکت کند.
وقتی عارف به این معرفت دست پیدا می کند از مقام عقل به مقام عشق می رسد ودل در گرو پروردگار می بندد و تا یکی شدن با پروردگار آرام وقرار نمی گیرد. مرحله یکی شدن،دراصطلاح عرفان وحدت نام دارد. بشر در طول تاریخ تلاش کرده است مفری برای سعادت وآرامش انسانها بیابد. ایجادمکاتب فکری و عقیدتی و ایسم های بشری و گروههای مختلف و فرقه ها ناشی از جست وجوی انسان برای رسیدن به سعادت است اما شکست آشکار این ایده ها واندیشه ها، انسان را به عرفان مثبت متمایل کرده است. که مبدأ اصلی بحث آن در مقوله وحدت تجلی می یابد. به نظر نگارنده، فنگ شویی نیز به مانند عرفان روشی است که بواسطه آن انسان با کل هستی در هماهنگی و همبستگی قرار می گیرد. نظریه وحدت بین آسمان، زمین وانسان محور هنر فنگ شویی است که از آن اساطیر وداستانهای محلی فراوانی زاده شده است.
تفکر انتزاعی کیهان شناسی بعدها با عقاید مردم محلی در هم آمیخت ، زیرا چینی های قدیم در جست وجوی وسیله ای برای توضیح نیروهای مرئی ونامرئی روی زمین وتأثیر پیچیده ومرموز این نیروها بر رفتار انسان بودند. هدف این مردم غلبه و استیلا بر اتفاقات غیرمنتظره زندگی نبود، آنچه باعث جذب آنان می شد معنویتی بود که در ایام سختی و فاجعه به آنها پناه می دهد و آرامش را به آنها باز می گرداند. در نزد چینی های باستان، وحدت انسان و طبیعت (ونه غلبه انسان بر طبیعت) ،تدارک واقعی و ضروری برای ایجاد قلمرو معنوی ای است که درآن انسان وکائنات به یگانگی می رسند. حکمت محلی ضمن اعطای ظرفیت پذیرش پدیده های غیرقابل توضیح، به آنان می آموخت که با ایجاد تکیه گاهی محکم، در زندگی به صلح، امید و رؤیای تداوم وشکوفایی دست یابند.
این تفکر بسیار پرمعنا، آرامش بخش و درعین حال عملی است ونشانه استیلای عقل برپدیده های مادی و اشتیاق به تلاش برای پیشرفت است . فنگ شویی ریشه در همنوایی بین انسان و طبیعت دارد ومنجربه خلق یک سمفونی بسیار خاص انسانی می شود. فنگ شویی هنری است پررمز و راز که پی بردن به کنه آن با عقل بشری ممکن نیست. اما به کارگیری اش بی شک دریچه های بسته را به روی آسایش و آرامش برمی گشاید. بنابراین به تعبیری باتعابیر علمی نمی توان به ماهیت فنگ شویی دست یافت.همانطور که راه یک عارف را نمی توان درعبارات و الفاظ ترسیم کرد اما می توان درهمین حد بسنده کرده و اشاره کرد که ماهیت و ذات فنگ شویی برمبنای گفتمان عشق پایه ریزی شده است واین هماهنگی و تطابقی که بین انسان وهستی برمبنای تعادل بین انرژیها مطرح است ، جز در مفهوم عشق قابل تفسیر و بیان نیست. در فلسفه فنگ شویی، بدون شک به نیروی محرکه تمام کائنات ، که درهمه اجزای هستی ساری و جاری است، توجه شده است. واین بسیار ساده لوحانه خواهد بود که ما این هنر را فقط در حد نحوه چیدن اشیاء و نظم وانضباط در منزل مطرح کنیم. برهمین اساس حکمت سنتی فنگ شویی (درتمامی مکاتب مختلف آن) عموماً از طریق ارتباط استاد با شاگرد و یا پدر با پسر از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است. باتوجه به اهمیت این ارتباط، استادان فنگ شویی دقت خاصی برای آزمودن شاگردان در طی زمان به کار می برند. شاگردی که فاقد احساس و ادراک مناسب باشد، جانشین شایسته ای برای استاد نیست و تنها علاقه مندی مشتاق و مطلع قلمداد می شود. ازاین گذشته، این هنر برای همه مناسب نیست و بسیاری از استادان به دلیل نیافتن جانشین شایسته، از انتقال رموز دانش خود به مریدان خودداری کردند و چشم از جهان فرو بستند. به همین شکل اگر استادی دچار انحراف شود، هنر و عمل او از نظر معنوی منقطع می شود. چنین فردی می تواند برای خود و سایرین بسیار خطرناک باشد. بنابراین دستیابی به گوهر تابناک فنگ شویی ، بدون درک و توجه کلیت آن ممکن نیست. فنگ شویی یک احساس کیهانی است که نهایت آن شهود است و شهود یکی شدن با روح جهان است و این تعبیر مفهومی جز عشق به کلیت هستی ندارد.
==== معنای لغت چینی فنگ (FENG) با دو معنای شویی (Shui) آب است. ====
عبارت باد و آب نماد «صعودباد به قله کوه» و «اوج گیری آب درموج» است که در صورت همنوایی رفتار و کردار انسان را به سوی تعالی پیش می برند. ریشه های فنگ شویی را باید در ستاره شناسی کهن، علم جغرافیای قدیم، حکمت محلی چین، جهان بینی و فلسفه نائویستی و طالع بینی چینی مندرج ئی چینگ (یکی از متون کلاسیک چینی که ئی چینگ یا دگرگونیها نیز نامیده می شود) جست وجو کرد. در فرهنگ سنتی چین مکانیابی و قرارگرفتن اشیا در موقعیتهای مناسب از ویژگی و اهمیت بالایی برخوردار است بطوری که اگر در خانه اشیا در مکانهای مناسب قرار نگیرند از آنها انرژی منفی متصاعد خواهد شد که به نوعی تلخی و ناراحتی را وارد زندگی انسان خواهد کرد. فنگ شویی، یا طراحی استقرار اشیا برای خلق زندگی متوازن و موفقیت آمیز بسیار کارا و سودمند محسوب می شود. این حکمت باستانی ابزار لازم جهت نیل به آرامش ورشد انسان را از طریق تعیین چگونگی ارتباط وی با اشیای و محیط پیرامون فراهم می سازد. استقرار اشیا به گونه ای که مردم (انسان)، محیط زیست (خاک) و روان (آسمان) با تشکیل وحدتی موزون، زمینه های پیشرفت انسان را ایجاد کنند.
—- پالایش مکان: طبق روایات سنتی چین آنچه برای یک زندگی و جامعه سالم لازم و ضروریست انرژی (+) و فعال است. اگر انرژی و نیروی حیات آزادانه در خانه و محل کار جریان نیابد انباشتگی ایجاد می شود که در نتیجه آن زندگی به سوی تیرگی و ایستایی حرکت خواهد کرد.
بطور کلی سه فاکتور اساسی سبب انسداد انرژی در یک مکان می شود. الف: آلودگی فیزیکی ب ـ انرژی ساکنان قبلی ج ـ انباشتگی و درهم ریختگی.
—- آلودگی فیزیکی: منظور هرگونه چرکی ناپاکی یا چیزهایی که در محیط زندگی آلودگی ایجاد می کند. انرژی پایین همواره پیرامون چرکی و ناپاکی جمع می شود. پرداختن به یک نظافت کامل و کلی بخش اساسی پالایش مکان است. ـ
—-انرژی ساکنان قبلی: هرآنچه که در عمارتی رخ دهد در دیوار و کف و اثاثیه و اشیای موجود در آن فضا ضبط می شود و مانند چرکی و آلودگی به صورت لایه هایی روی یکدیگر قرار می گیرد. با این تفاوت که نمی توانیم آن را ببینیم، اگرچه به شیوه هایی ژرف بر زندگی مان تأثیر می گذارد.
—- انباشتگی و درهم ریختگی: هرگونه بی نظمی و درهم برهمی یا نگهداری انبوهی از اشیای غیرلازم ومواد زاید مانع جریان نرم وهموار و آزادانه انرژی پیرامون یک فضا شده و در زندگی ساکنان آن مکان اغتشاش و گرفتگی ایجاد می کند. ـ فنگ شویی و شهرسازی: کوین لینچ از معروف ترین شهرسازان معاصر جهان ، در مورد نقش این باورها در شکل دادن به شهرها می گوید: «الگوی چینی تأثیر شگرفی در شکل تقریباً تمام شهرهای عمده چین، کره، ژاپن و سایر مناطق آسیای جنوب شرقی به جاگذارده است نمونه بارز آن، شکل جادویی شهر پکن است. در این الگو جهات دارای معانی و رنگهای خاص خود هستند. شمال سیاه و به یمن تلقی می شود واز این رو سپری برای دفاع از شهر در مقابل تأثیرات آن ساخته شده است. با آنکه قرنها از تکوین چنین هنری در چین می گذرد بسیاری از کارشناسان معتقدند که در ساخت برخی از شهرهای جدید در چین از فنگ شویی استفاده می شود و به نوعی تأثیر بسیاری از اصول و بنیادهای آن در معماری و شهرسازی مدرن در بسیاری از کشورهای غربی متداول و رایج شده است. لازم به ذکر است در دوران حاکمیت مائو، بواسطه ظهور و تسلط گفتمان ایدئولوژیکی مارکسیستی، دولت چین با شیوه فنگ شویی بسیار مخالفت کرد و تلاش می کرد با بهره گیری از رویه هایی سیستم شهرها برمبنای فنگ شویی طراحی نشود و حتی شهرهایی که براین اساس ساخته شده بود توسط مقامات حزبی مورد بی مهری قرار گرفت و تخریب شد. مائو معتقد بود روشها و متدهایی که مربوط به دوران سنتی ملت چین است برای امروز قابل قبول نخواهد بود. او همه چیز را برمبنای ایدئولوژی مارکسیستی ـ مائویستی توجیه می کرد. بسیاری از افرادی که درسالهای حاکمیت وی از چین دیدن کرده اند از شهرهایی یاد کرده اند که با متدهای شهرهای سوسیالیستی مطابقت داشته و به هیچ عنوان با طراحی های سنتی و ریشه ای چین مثل فنگ شویی همخوانی نداشته است. اما در دوران اخیر با انتقاد از رویه مائو و یا شعار اصلاحات همه جانبه گرایش دوباره به سوی هنرهای سنتی مثل فنگ شویی دیده شده است.
در نهایت اینکه هدف از فنگ شویی حرکت بی وقفه انرژی «چی» در محیط زندگی انسان است، به نحوی که بتوان بیشترین سود را از آن برد. منظور از چی، همان نیرویی است که جان آفرین و روح بخش است و در وجود ما، در خانه ما و در تمامی اشیای فیزیکی اطراف ما نفوذ می کند. انرژی «چی» تأثیر مثبت خواهد داشت اگر اجازه دهیم آزادانه جریان یابد، تأثیری منفی برجای خواهد گذاشت هنگامی که آن را در کنج و گوشه ها و شکافها و چاکها محصور کنیم، و زیان آور خواهد بود زمانی که آن را در مسیری مستقیم رها سازیم. درک و شناخت مشخصات انرژی مثبت، می تواند جریان آزاد انرژی را میسر کند و این کار تأثیر مستقیمی بر سلامتی، شادابی، پیشرفت مالی و افزایش ثروت افراد خواهد داشت. هدف از فنگ شویی کردن خانه این است که موقعیت مکانی آن را ارزیابی و مسیر حرکت انرژی ها را در داخل خانه کشف کنیم و آن را با علایم و عناصر خاص مربوط به زمان تولد ساکنان و صاحبان آن به گونه ای ارتباط دهیم که خوشبختی و سلامتی با استفاده بهینه از اتاقها و اشیا و رنگها و تزیینها به بالا ترین حد خود برسد. این شرایط در زندگی به دست نمی آید، مگر آنکه بی نظمی ها و اختلالات درونی ناشی از انرژیهای منفی را شناخته و با رویه وراهکار مناسب (که در فنگ شویی مطرح است) به یک زندگی مثبت در سایه انرژیهای فعال دست یابیم ==== از آنجایی که مهمترین منبع درآمد مردم چین باستان کشاورزی بود، لذا جهتهای جغرافیایی و وضع آب و هوا در کیفیت محصولات کشاورزی با اهمیت تلقی می شد. برهمین اساس هریک از جهات اصلی جغرافیایی، برمبنایی تعریف می شد. این تعاریف به سبب اهمیتشان نسل به نسل، سینه به سینه در بین قشر کشاورز منتقل می شد، چرا که نیروهای مختلف طبیعی، انرژی های متفاوتی متصاعد می کردند که در مقدار و کیفیت محصولات تأثیرگذار بود. این نیروها و جهات شامل طلوع خورشید(شرق) ، غروب خورشید(غرب)، بادهای سرد(شمال) و آفتاب گرم(جنوب) بودند. از این گذشته بادهای غیرفصلی و سایرجریانات طبیعی نیز از جهات دیگری (شمال شرق، شمال غرب، جنوب غرب و جنوب شرق) برزندگی آنها تأثیر می گذاشتند. که برمبنای پنج عنصر اصلی که در فرهنگ چین مطرح است، شمال قلمروآب، جنوب قلمرو آتش، شرق قلمرو چوب و غرب قلمرو فلز محسوب می شود و خاک نیز که مرکز را به اشغال خود درآورده توسط جهات و عناصر دیگر احاطه شده است. ـ یین ویانگ: در فنگ شویی تعادل بین جهات جغرافیایی و عناصر اصلی برمبنای یین ویانگ صورت می گیرد. یین ویانگ (تاریکی و روشنایی) دو اصل مکمل فلسفه چین و دو قطب متضاد همه هستی اند. آن دو، دو رویه یک سکه را تشکیل می دهند. یین، تاریکی، مؤنث و منفی است. یانگ، روشنی، مذکر و مثبت است. این نیروهای مکمل بطور مستمر برروی یکدیگر تأثیر می گذارند و باعث تغییر محیط می شوند.
بطور کلی کنش متقابل میان این دو جزء برروی کل هستی تأثیرگذار است. و هرگونه عدم تعادل میان این عناصر تأثیری منفی برروی اشیا و طبیعت و زندگی انسان خواهدداشت. در تحلیل قضایی در یک خانه، بین قسمتهای آرام و غیرفعال اتاق اطلاق می شود که فاقد در، ورودی، پنجره و یا هرنوع دریچه ای به اطراف باشد. یانگ معرف قسمتهای فعال اتاق است که در آن امکان حرکت وجود دارد. یعنی قسمتهای مجاور درها، ورودی ها، بازشوها و پنجره ها. برای مثال در اتاق خواب، بهترین محل قرارگیری تخت، سمت بین یا نقاط مجاور آن است. نامناسب ترین محل نیز برای استقرار تختخواب زیرپنجره ها، یعنی جایی است که هوای سرد یا آلوده بیرون بانفوذ به درون موجب سرماخوردگی و سردرد می شود . ـ جهان فیزیکی و فنگ شویی: شرایط زندگی در عصر مدرن، بسیاری از نظام ارزشها، روابط انسانی، محیط زندگی، انسان را دستخوش تحولات ساختاری کرده است. زمانی انسان در دل طبیعت زندگی می کرد و بسیار با نظام طبیعت انس و الفت داشت. در حالیکه امروز ارتباط انسانها با طبیعت به شکل نمادین مطرح است. این مسائل در حالی مطرح می شود که در فنگ شویی این باور وجود دارد که هر خانه ای باید با محیط فیزیکی اطرافش ارتباط برقرار کند. در خرد و فلسفه چین نیز گفته شده است کوهها افراد را در اختیار دارند و آب جریان پول و ثروت را به وجود می آورد. مکانی که برای ساختن خانه جدید می خواهید انتخاب کنید باید از ارتباطی منطقی و درست با کوه و آب برخوردار باشد. در گذشته های دور چینی ها از ساختن خانه در محلی که هیچ کدام از این دو، یعنی آب و کوه، در کنار آن وجود نداشت، خودداری می کردند. هنوز هم ویژگی های کوه و رودخانه در قلب فلسفه فنگ شویی وجود دارد و به طور یکسانی از اهمیت قابل توجهی برخوردار می باشد. زندگی امروز ما نسبت به گذشته بطور فاحشی تغییر کرده است. امروزه تعداد کمی از ما می تواند از شانس زندگی در نزدیکی یکی از این دو نعمت برخوردار شود و اکثریت مردم زندگی در برجها و مجتمع ها را به زندگی در دامن طبیعت ترجیح می دهند.
—- پنج عنصر: اندیشه کیهانشناسانه تائوئیسم، تمام اشیاء جهان را ساخته شده از پنج عنصراصلی اولیه فلز، چوب، آب، آتش و خاک می داند.

این عناصر به صورت متضاد و یا مکمل یکدیگر عمل می کنند. براساس نظریات فنگ شویی استقرار اشیا در منزل برمبنای تأثیرگذاری عناصر برروی یکدیگر تعیین می شود. استقرار اشیا در فضای خانه باید باشد که موجب توازن درفضا شوند. به عنوان مثال براساس این نظریه، استقرار چوب یا اشیاء چوبی درمجاورت اجاق گاز غیرعاقلانه است، زیرا عناصر فلز و چوب متضاد محسوب می شوند و قراردادن صندلی چوبی درمجاورت اجاق فلزی باعث ایجاد تضادشده ممکن است منجر به حریق شود. اما ازآنجا که فلز و آب مکمل یکدیگر هستند، قراردادن شیء در ارتباط با آب (لگن ظرفشویی یا لگن آب بین صندلی چوبی و اجاق فلزی) این تضاد را ازبین برده، ایجاد توازن می کند. ازطرف دیگر، اجاق دارای عنصر آتش نیز هست که درتضاد با عنصرآب عمل می کند. ولی دراین مورد توسط فلز مهارشده است و خطری محتمل نیست. عنصر آتش اجاق را می توان ازطریق استفاده از ظروف سرامیکی و یاظروفی که درارتباط با عنصرخاک هستند نیز خنثی نمود، زیرا آتش و خاک مکمل یکدیگر محسوب می شوند. ـ ویژگیهای عناصر: براساس طالع بینی چینی و مبنای عناصراصلی در فنگ شویی می توان خصوصیات روانی و کیفیت انرژی هریک از عناصر را شرح داد. چوب: افرادی که دارای این عنصر هستند از شخصیتی قوی برخوردارند. اما به سادگی تحت تأثیردیگران قرارمی گیرند. کسانی که دراین گروه جای دارند، معمولاً می خواهند به اشخاص دیگر کمک کنند. آنها غالباً از دیددیگران تاحدودی ترسناکند، از این رو بقیه می کوشند آنان را به اختیار خود درآورند. آتش: افراد این گروه در دوستی بخشنده و باگذشتند و همیشه درصدد کمک به دیگران اند. اما معمولاً قادر به مراقبت ازخودشان نیستند. خاک: کسانی که دراین گروهند قلبی مهربان دارند، همیشه مواظب صحبت با دیگران هستند و برقول خود ثابتند. ازطرف دیگر، ازپند و اندرز به دیگران دوری می کنند و بسادگی نیز تغییرعقیده می دهند. فلز: افراد این گروه مثل ریگ پول خرج می کنند. ذاتاً انسانهایی بخشنده، شجاع و یاور هستند. ازآنان نباید انتظار آینده نگری داشت. آب: افراد این گروه، آدمهای بزرگی هستند، آینده نگر و بسیارباهوش اما درعین حال محافظه کار و گاهی ترسو به نظرمی رسند. چرخه سازگاری و ناسازگاری: در فنگ شویی چرخه سازگاری حرکت آزاد دایره ای است که هر عنصر درآن ترکیب مثبتی از انرژیها را درارتباط با عنصری دیگر به وجودمی آورد. توضیح این چرخه، به درک چگونگی کارکرد عناصر فنگ شویی کمک می کند. چوب، آتش را به وجودمی آورد. آتش درحالت آتشفشانی خاکستر و زمین را به وجودمی آورد. خاک، موجب پیدایش سنگ آهن و سایر فلزها می شود. فلز، از ذوب اجسام صلب به وجودمی آید و هنگامی که ذوب می گردد، مبدل به آب می شود. آب به ریشه درختان می رسد و درختان قلب جنگل هستند. به نظرمی رسد درفلسفه فنگ شویی روند سازگاری چرخه عناصر، مبتنی بر پویایی عشق تداوم می یابد. نیرویی که بطورذاتی درتمام اجزای هستی تکوین یافته است که بواسطه فراهم بودن بسترها از شکل بالقوه به فعل درمی آید.اما در اثر عملکرد ناصحیح، چرخه عناصر به صورت ناسازگاری جلوه می نماید. با این توضیحات دور تسلسل ناسازگاری و روابط متقابل منفی انرژیها را به صورت زیرمی توان مطرح کرد، چوب، ازطریق ریشه هایش درزمین شکاف ایجادمی کند. خاک، آب را به خودمی گیرد و نگه می دارد. آب، آتش را خاموش می کند. آتش، فلز را ازبین می برد. فلز، چوب را نابودمی کند.