حجامت روشی درمانی قدیمی ولی مؤثر

*********** تفاوت خون حجامت با خون اهدا شده
گفت و گو با آقای حسین خیراندیش، رئیس انجمن تحقیقات حجامت ایران :

آیا با وجود شتاب علم در دنیای امروزی، می توانیم از “حجامت” به عنوان یک روش درمانی استفاده کنیم؟

هر روش درمانی که سابقه ی بیشتری داشته باشد، از نظر علمی معتبرتر به حساب می آید، زیرا تجربیات درمانی مثبت یا منفی به معنای حیات انسان ها یا اتلاف جان انسان هاست.

وقتی گفته می شود یک روش درمانی هزار ساله یا هفت هزار ساله، یعنی میلیاردها انسان در طول سال های متمادی، این روش درمانی را تجربه کرده اند و از آن بهره گرفته اند، بنابراین ما حق نداریم تجربیاتی را که به قیمت جان انسان ها تمام شده است، به راحتی زیر پا یا کنار بگذاریم.

این که برخی می گویند روش درمانی قدیمی به جرم قدیمی بودن منسوخ است، از نظر علمی استدلال غیرعقلایی و غیرعلمی است، زیرا اگر بخواهیم هر روشی را جایگزین کنیم، باید دوباره جان انسان ها را ملاک تجربه قرار دهیم تا بعد از سال ها بفهمیم این روش درمانی مفید هست یا خیر؟

و این که در بین روش های طب سنتی، چه روشی می تواند برای درمان همواره مورد استفاده قرار گیرد؟

در بین مجموعه ی روش های طبی که شامل استفاده از گیاهان دارویی، داروهای معدنی و حیوانی و رفتارهای درمانی است، تنها رفتار استراتژیک، فراگیر و عمیق مورد استفاده در تمامی طول عمر از طفولیت تا کهنسالی، “حجامت” است که به منظور درمان یا پیشگیری انجام می شود.

انسان برای پیشگیری از ابتلا به بیماری ها می تواند با سالی حداقل یک یا دو مرتبه حجامت کردن، بسیار کمتر در معرض بیماری قرار گیرد و برای درمان به تناسب نوع بیماری، مزاج و طبع خود می تواند از یک نوع حجامت خاص به صورت حجامت گرم و خشک (بادکش) یا حجامت تر(خون گیری) استفاده کند.

در مؤسسه ی تحقیقات حجامت ایران بیش از40 طرح برای حجامت گرم و خشک و حدود 70 طرح برای حجامت تر طراحی شده و هم اکنون توسط پزشکان اجرا می شود.

بنابراین اولاً همه ی حجامت ها خون گیری نیست. ثانیاً میزان دفع خون نقش اساسی در درمان ندارد، به طوری که حتی با گرفتن تنها 3 سی سی خون می توانیم به درمان برسیم و بالاترین حجم خون در حجامت 30 تا 50 سی سی است و جریان خون بعد از آن قطع می شود.

پس نگرانی در مورد کاهش حجم خون بی مورد است. ضمن این که درمان به وسیله ی حجامت برای بیماری های مختلف فرق دارد. مثلاً حجامت بیمار مبتلا به سردرد میگرنی با بیمار دیابتی یا بیمار دارای دیسکوپاتی (بیماری های مربوط به دیسک) با بیمار سیاتالژی(مربوط به عصب سیاتیک) متفاوت است.

خون اهدا شده هم مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی که خون حجامت دور ریخته می شود؟ آیا خون ورید(اهدا شده) با خون حجامت تفاوتی دارد؟

در طرحی پژوهشی که در بیمارستان لقمان حکیم تهران انجام شد، فاکتورهای بیوشیمی موجود در خون وریدی(خون اهدا شده) را با خون حجامت، هم زمان مقایسه کردیم که تفاوت های فاحشی مشاهده گردید. طوری که فقط میزان کلسترول خون حجامت، 5/2 برابر بیشتر از خون ورید بود، بنابراین برای کاهش میزان کلسترول خون، انجام حجامت بسیار مفید است.

هم زمان سم موجود در خون حجامت را با سم خون وریدی مقایسه کردیم که دریافتیم سم موجود در خون حجامت 23 برابر سم خون وریدی بود که با توجه به فراوانی مسمومیت های غذایی، شیمیایی، آلرژیک و تنفسی که بر اثر پراکندگی سرب و آلاینده های دیگر در محیط های صنعتی و عمومی و شهرهای بزرگ وجود دارد، حجامت برای مقابله با این تهدیدات جانی کافی است.

جالب است بدانید که پیامبراکرم(ص)، حضرت علی(ع) و امام صادق(ع) این موضوع را متذکر شده اند که “سم از هر کجا وارد بدن شود، از محل حجامت خارج می شود” یا “از موضع حجامت، چیزی جز سم دفع نمی شود”.

میزان کلسترول خون حجامت، 5/2 برابر بیشتر از خون وریدی است، بنابراین برای کاهش میزان کلسترول خون، انجام حجامت بسیار مفید است. همچنین سم موجود در خون حجامت 23 برابر سم خون وریدی است.

بر اساس طب سنتی انسان های دارای مزاج دموی، صفراوی و معتدل بیشتر به حجامت تر (خون گیری)، انسان های بلغمی به حجامت گرم و خشک (بادکش) و انسان های سوداوی مزاج با تمهیدات دارویی به حجامت تر نیاز دارند.

نمونه های دیگری از بیماری ها وجود دارد که با حجامت درمان شده اند؛ مثلاً برای درمان یک کودک 2 ساله که دارای بیماری هیدروسفالیک (سر بچه بزرگ می شود و در طب کلاسیک با گذاشتن “شنت” آب مغز را به طور مستمر دفع می کنند) بود، سه مرحله حجامت در طول سه ماه، با حجم خون گیری 3 سی سی در هر مرحله انجام شد و کودک درمان گردید.

در مورد دیگری حجامت باعث تقویت هورمون رشد برای افزایش قد در 50 نفر شد.
بسیاری از پزشکان تعجب می کنند و می گویند: ” مگر می شود چنین بیمارانی را درمان کرد؟” جواب این است که بله، این کار شدنی است.

بنابراین حجامت روشی به ظاهر ساده و در واقع فوق العاده پیچیده است که مزاج فرد، موضع حجامت، تعداد خراش، میزان خراش، میزان بادکش، زمان حجامت و تمهیدات آن نقش مهمی در درمان و پیشگیری از بیماری دارند.

بر اساس طب سنتی انسان های دارای مزاج دموی، صفراوی و معتدل بیشتر به حجامت تر (خون گیری)، انسان های بلغمی به حجامت گرم و خشک (بادکش) و انسان های سوداوی مزاج با تمهیدات دارویی به حجامت تر نیاز دارند.

***************  آیا حجامت در سلامتی بدن مؤثر است؟
آنچه در پی می آید نگاه دکتر شیخ الاسلامی به موضوع حجامت است. این روش همواره به عنوان یک شیوه درمانی مخالفان و موافقانی جدی داشته است که مقاله زیر بیشتر در مقام رد و نفی این شیوه درمانی است.     

در دوره های کهن کلیه امکانات درمانی بشر محدود بود به تعدادی داروهای گیاهی مثل عناب، ترنجبین و غیره. حال متخصصان اعجازگر با پنجه های طلایی خود و با یاری خداوند اعمالی مثل پیوند قلب و کبد و کلیه و مغز استخوان و کاشت عدسی مصنوعی در درون کره چشم را به سادگی انجام می دهند.

از قرن ها قبل عمل حجامت مرسوم بوده است بدون شک در زمان خود و با شرایط آن دوره و محدودیت علم و آگاهی و فقدان امکانات فعلی، حجامت در آن روزگاران اقدامی مفید و به نسبت کارساز بوده است، ولی با کسب علم و معرفت از بارگاه باری تعالی و پیشرفت های پزشکی اعجاب انگیز و فراهم شدن تجهیزات و امکانات و وسایل جدید، در زمان حال دیگر حجامت جایگاه چندانی ندارد. به فرمایش مولای مؤمنان فرزندرا مطابق روز خودش بار بیاورید. هم اکنون بیماری هایی مثل تومور مغزی که در دوران قدیم با گل زرد و جوشانده درمان می شد (که نمی شد) حال در عرض چند ساعت و به دست توانای جراح، جمجمه باز شده و تومور خارج می شود و عمر دوباره سلامتی به مخلوق خدا بر می گردد و این چیزی نیست جز خواست خدای مهربان. اطلاعاتی در زمینه حجامت در بدن زنده، خون وریدی در سراسر بدن با غلظت کاملاً یکسان در جریان است و ما در بدن محلی نداریم که خون غلیظ تر از سایر جاها داشته باشد.

برخلاف نظر بعضی ها، خارج کردن ۷۰ ۲۰ سی سی خون وریدی اصلاً اثری در تقویت سیستم ایمنی بدن ندارد. این سیستم که خود دنیای گسترده و پیچیده ای است مربوط به علم شناخته شده تخصصی ایمن شناسی است و ارتباطی به گرفتن خون ندارد.

همه خون بدن در کلیه وریدها و شریان ها در سراسر بدن کاملاً سالم و حتی استریل و بدون میکروب و فاقد عفونت است. در تمامی وریدها تراکم همه مواد تشکیل دهنده خون یکسان است لذا، در محدوده ای خاصی از بدن خون غیرسالم یا کثیف یا غلیظ تر نداریم.

بعضی ها معتقدند که حجامت ده ها بلکه صدها بیماری را درمان می کند. اولاً کدام منبع مستند جهانی علمی، دانشگاهی، وزارتی یا دولتی و رسمی این تعداد را تأیید کرده و ارائه کرده اند، ثانیاً اگر چنین باشد پس چه بهتر عوامل وزارتی و دولتی هزینه های گزاف اداره بیمارستان ها، اطاق عمل، درمانگاه، لیزر، فیزیوتراپی و تخصص های را متوقف و همه را تعطیل و انواع بیماران را به مراکز حجامت هدایت کنند.

بعضی ها مدعی اند که با حجامت خون کثیف و آلوده و مانده را که در پشت جمع است خارج می کنند، برای اطلاع این عزیزان باید گفت که از نظر علوم پزشکی، هماتولوژی، فیزیولوژی، پاتولوژی و آناتومی این ادعا درست نیست و ما در کل بدن خون کثیف و مانده در یک محل خاص نداریم. جریان خون به طور دائمی، مستمر، شبانه روزی، در خواب و بیداری، در بیهوشی و از بدو تولد (حتی قبل از تولد) تا لحظه مرگ بدون توقف یا تجمع در محلی و به طور یکسان و یکپارچه در چرخش و گردش است.

برخلاف تصور بعضی کسانی که بیماری دیابت یا چربی بالا دارند هرگز با گرفتن ۴۰ ۲۰ سی سی خون از ۵۰۰۰ سی سی خون، آنها درمان نمی شوند. مشکل این افراد در سیستم متابولیکی قند یا چربی است و فقط نتیجه و تظاهر این مشکل در خون نشان داده می شود، لذا خود جریان خون در این موضوع دخالتی ندارد.

به احتمال بسیار زیاد تأثیر مفید حجامت چه در قدیم و چه در زمان حال برای بعضی بیماران، به طور عمده جنبه روانی و اعتقادی و وابستگی روحی به آن دارد. در واقع برای معدود بیماری هایی با منشأ روحی و روانی مثل بعضی سردردهای میگرنی و یا نادری از افسردگی ها جنبه روان درمانی دارد البته به شرط اینکه بیمار خود معتقد و متقاضی این نوع درمان باشد، ولی بر اساس مبانی مستند جهانی علوم پزشکی، حجامت هیچ گونه اثر درمانی روی بیماری های فیزیکی و اندامی و بدنی (غیرروحی و غیرروانی) ندارد و تازه درمان بیماری های روانی هم با متد و متخصصان جدید بسیار ساده و بدون دردسر بوده و مؤثر است.

ادعای درمان جوش های صورت با حجامت یک فرمایش واهی است. جوش های صورت نتیجه مشکلات هورمونی و یا عفونت های باکتریال موضعی پوستی است. با کدام دلیل عقل پسند گرفتن ۵۰ ۱۵ سی سی خون آن را درمان می کند؟!

عده ای حجامت را درمان درد سیاتیک می دانند. درد سیاتیک بر اثر تورم یا جابه جایی صفحات غضروفی، بین مهره های کمری و در نتیجه فشار بر روی رشته های عصبی عبور کننده از آن محل مصدوم منجمله روی رشته های عصبی سیاتیک (این عصب را همه انسان ها دارند) است و این مشکل می تواند در همه افراد چه کم خون و چه پر خون، چاق یا لاغر بروز کند و اصلاً ربطی به گرفتن خون ندارد.

بعضی از عزیزان آن را درمان واریس می دانند. واریس یعنی ضعیف شدن و اشکال در دیواره وریدها توأم با انشعابات آن ها. این موضوع در تمام بدن حتی در مغز و چشم ممکن است به وجود آید و به هیچ وجه مربوط به خون گرفتن نیست.

بواسیر در واقع یک نوع واریس وریدها در قسمت تحتانی انتهایی راست روده است وریدها به طور موضعی گشاد و منشعب می شوند. این مشکل چگونه با حجامت درمان می شود؟!

اعتیاد یعنی وابستگی شدید و احساس نیاز بدن به بعضی مواد شیمیایی یا دارویی. در مواقع پایین افتادن سطح غلظت آن ماده در بدن از حد مشخص موجب بروز مشکلات می شود و اصلاً ربطی به حجامت ندارد.

بیشتر افرادی که تابع سنت های گذشته و عادات قدیمی و عرف پیشینیان هستند و آگاهی یا تمایلی به ترقیات جدید ندارند و بیشتر در جوامع غیر شهری و با افکار قدیمی هستند، هنوز معتقد به روش های کهنه و قدیمی زندگی منجمله حجامت اند و بیشتر این افراد به صورت تعصب و عادت به این موضوع نگاه می کنند نه بر مبنای دلایل علمی و عقلی مستند. بنا به فرمایش پیشوایان دین ما، هر گاه تعصب وارد می شود عقل از پنجره بیرون می رود و بالعکس.

عده ای توصیه به انجام حجامت از ۵ ۴ سالگی به بالا می کنند. همه افراد بشر در شرایط عادی از بدو تولد تا پایان سن رشد برای تأمین رشد و نمو و سلامتی بدنی و روحی بیش از سنین دیگر احتیاج مبرم به انواع مواد غذایی، ویتامین ها، املاح، آنزیم ها و… دارند تا رشد اندام ها و ارگان ها و استخوان ها و اعصاب و روان به طور کامل و صحیح صورت گیرد. هم در علم پزشکی و هم در عرف عامیانه در این دوره سنی به هیچ وجه توصیه به از دست دادن خود نمی کنند، بلکه موکداً منع هم می کنند. از طرفی چنانچه کودک به دلیل باورهای بی پایه در دوران کودکی که بسیار حساس و شکننده است با روح لطیف خود در برابر عمل ترسناک و وحشت آور حجامت از سوی چند نفر به زور و جبر چهار دست و پای او را بگیرند آیا می دانید چه ضربه مهلک و شدید روانی به این بچه بی گناه وارد می شود و آیا می دانید عواقب شوم این صدمات روحی تا آخر عمر از او یک انسان مجنون ناقص می سازد.

در دستورالعمل های مدون سازمان های انتقال خون، حجامت جزو فهرست رفتار پر خطر است که موجب عدم پذیرش فرد برای اهدای خون می شود. درست مشابه خالکوبی و سابقه یرقان ویروسی زیرا احتمال انتقال ایدز و هپاتیت به گیرنده خون وجود دارد.

در جریان اهدای خون، فرد در محیط تمیز و بهداشتی، بدون درد، در جو آرامش روانی و سکون، راحت خوابیده، بدون تغییر در پوشش لباس، بدون مشاهده خونریزی آزاد از بدن و بدون ایجاد زخم و بدون مشاهده ابزاری مثل تیغ و بدون نیاز به مراقبت بهداشتی و درمانی محلی از بدن برای حداقل یک هفته یا بیشتر است در حالی که حجامت یک عمل تهاجمی، خشن و توأم با تیغ و ترس و دلهره، مشاهده خونریزی از بدن، رنج ایجاد زخم، نیاز به مراقبت و درمان آن است. هر چه قدر از نظر بهداشتی دقت شود چون مساحتی از پوست به صورت زخم باز و گسترده در می آید همیشه و به احتمال زیاد خطر بروز عفونت و چرک چه حین عمل و چه روزهای بعد وجود دارد و باید توجه به هپاتیت و ایدز هم داشته باشیم.

نتیجه کلی این که بیشتر فواید حجامت در زمان قدیم با شرایط امکانات ضعیف آن دوره مورد تأیید و مؤثر بود، ولی هم اکنون این کار به صورت اهدای خون بر اساس مستندات علمی، فنی، بهداشتی، سریع، بدون درد، بدون ترس و عفونت، منطبق با معیارهای بدن، در اندازه کافی، با بصیرت و کنترل کامل، با دو هدف الهی و مقدس اول تأمین سلامتی و شادابی و طول عمر اهداکننده، دوم حیات بخشی به بیماران نیازمند و این خود عبادتی عظیم در حد مطلوب و رضای خالق و با پاداش معنوی است.

در اسلام از زمان رسول اکرم و نیز بعد از او و طبق فرمایشات ائمه اطهار و معصومین همیشه سفارش به یادگیری و عمل به علوم دانش های جدید و فراگیری و بهره گیری از اکتشافات و اختراعات نو کرده اند به طوری که مرکب قلم دانشمندان را برتر از خون شهیدان دانسته اند و بشدت با تحجر و سکون و توقف و وابستگی به روش های زندگی کهن قدیمی و ناکارای دوران گذشته مبارزه کرده اند. پس به زعم بعضی دوستان ارتباط دادن حجامت با مبانی پرنور و هدایتگر و نجات دهنده دینی که پیشرفت و تعالی را سرلوحه کار خود دارد کاری غلط و یک نوع فریبکاری برای افراد ساده لوح است و کسانی که این کار را می کنند یا پی به مفهوم بنیادی اصلی اسلام مترقی نبرده اند و یا فرصت طلبانی هستند که از سادگی و لطافت روح و فکر عده ای بنا به مصلحت هایی استفاده می کنند.

دکتر شیخ الاسلامی فوق تخصص در ایمن شناسی خون  –   روزنامه ایران     

*************   تحقیقات دانشمندان آلمان درباره حجامت

یوهان آبل (JOHANN ABELE ) پزشک آلمانی در کتاب خود با عنوان ” حجامت شیوه ی درمان آزمون شده ” که در سال 1997 چاپ شده، در مورد حجامت می گوید:
“من اعتقاد راسخ دارم که نه تنها امروز بلکه برای همیشه،‌ امر حجامت را در درمان بیماری ها نباید نادیده گرفت. حجامت پدیده ای است که در خود تنظیم کردن عملکرد بدن انسان دخالت دارد. امری که هرگز با روش های دیگر نمی توان آن را جایگزین کرد… مطالعات ما نشان می دهد که در آلمان می توان 75 درصد بیماری ها را با شیوه های درمان طبیعی از جمله حجامت مداوا کرد. “

وی در کتاب خود از بیمارانی نام می برد که تنها با یک بار حجامت بیماری چندین ساله شان بهبود یافته است و می افزاید:

” جان کلام اینکه چگونه می توان شیوه ی درمانی حجامت را به دلیل اینکه متعلق به دوران قرون وسطی است، نادیده گرفت و از کاربرد آن صرف نظر کرد؟ در صورتی که می تواند در کوتاه ترین زمان ممکن، بدون ایجاد عوارض جانبی و هزینه ی گران و وقت گیر باعث بهبود بیماری در یک مرحله شود.”
وی ضمن مقایسه حجامت با سایر روش های درمانی اظهار می دارد :

” پزشکی که با اثرات و کاربرد بادکش و حجامت در درمان بیماری های گوناگون آشناست، در برخورد با هر نوع بیماری بدون تردید،‌ ابتدا در اندیشه ی انجام حجامت است و بعد درمان های دیگر، زیرا در شرایط امروزی و با تعدد مراجعات، عملا ثابت شده که بادکش و حجامت آسان ترین و سریع ترین روش درمان است. “

یوهان آبل در کتاب خود به بررسی و تحقیق در مورد اثرات حجامت در مواضع مختلف بدن پرداخته است که در این قسمت بطور خلاصه به بیان برخی از نتایج تحقیقات وی می پردازیم:

الف ـ حجامت در ناحیه سه گوشه ی شانه:
از این ناحیه تمامی آسیب و التهابات سر را می توان معالجه نمود. همچنین حجامت در این نقطه موجب درمان التهاب حلق و عفونت لوزه می شود. حجامت در این ناحیه برای درمان EPICONDILITIS(التهاب استخوان بازو) و درد و تورم مفاصل موثر است و موجب تسریع گردش خون در غده ی تیروئید می شود… کسانی را که دچار افسردگی بوده و خلق و خوی مساعدی ندارند، باید در این ناحیه تحت ماساژ و بادکش قرار داد.

فردی که به مدت 4 هفته دچار TONSILITIS (التهاب لوزه) و اکستراسیستول* بود و حتی با مصرف آنتی بیوتیک های زیاد بهبود نیافته بود ، یک روز بعد از حجامت در ناحیه ی سه گوشه ی شانه، به آرامش و بهبودی قلب خود دست یافت و یک هفته پس از آن ، عفونت وی برطرف شد.

ب ـ ناحیه ی صفرا و کبد:
حجامت در این ناحیه عبور صفرا در مسیر خود را تسهیل می کند و در مورد سندرم POST CHOLECYSTECTOMY (برداشتن کیسه ی صفرا ) سریعا موجب بهبودی می شود که کمتر روش درمانی از این نظر با حجامت قابل مقایسه است. حجامت دراین ناحیه هم چنین اثرات درمانی بر آب مروارید و سینوزیت مزمن دارد.

ج ـ ناحیه ی ریه :
حجامت در این ناحیه موجب تسهیل گردش خون ریوی و آسان شدن عملکرد قلب شده و در مواردی مثل برونشیت، آسم و نیز عفونت ریه موثر است. کسانی که دچار عفونت های ریه هستند، با حجامت مداوا می شوند . تجربیات BOCHMANN-HUFELAND حاکی از موثر بودن حجامت در مبتلایان به پنومونی(ذات الریه) با تب بالا می باشد.

د ـ ناحیه ی کلیه و مثانه :
بعد از حجامت ناحیه ی صفرا، مهم ترین نقطه برای پاکیزه کردن بدن از مایعات مضر ، این ناحیه است. حجامت در این ناحیه انسداد در لوله های گلومرولار را برطرف می سازد و در نتیجه بیماری های کلیه و بسیاری از بیماری های مرتبط با عملکرد کلیه ها درمان می شوند. برخی دیگر از اثرات درمانی حجامت در این ناحیه عبارتند از : اکلامپسی، آسم و داغ شدن بدن هنگام یائسگی.

ه ـ ناحیه ی لگن خاصره کوچک و تخمدان ها :
برخی از اثرات حجامت در این ناحیه عبارتند از : تنظیم سیستم مثانه و کیسه ی صفرا ، تقویت جریان خون در لگن کوچک و تقویت غدد جنسی ، بهبود آرتروز کمر و‌ باسن و زانو ،‌ درمان ناراحتی های دوران یائسگی ، فشار خون بالا ، دیسمنوره (قائدگی دردناک) و آمنوره(قطع شدن خون حیض)، بیماری های پروستات ، هموروئید .

و ـ ناحیه ی کنترل فشار خون بالا:
حجامت در این نقطه برای رفع درد کمر و فشار خون بالا مطلوب است. معمولا فشار خون بین 30-10 میلی متر جیوه کاهش می یابد و برای ماه ها بدون تغییر می ماند. لذا داروی مصرفی بیمار را می توان کم کرد. هم چنین با انجام حجامت در این ناحیه معمولاً سرگیجه ، وزوز گوش و مشاهده ی اجسام فنری در جلوی چشم رفع می شوند.

http://fa.parsiteb.com